Co to jest autonomia osobista?

Autonomię osobistą najprościej definiuje się jako zdolność do dokonywania wyborów zgodnie z własną wolą. Tracimy autonomię, gdy czujemy, że działamy pod wpływem wewnętrznej lub zewnętrznej presji spowodowanej na przykład poczuciem winy lub wstydu albo gdy jesteśmy naciskani ze strony innych ludzi. Nikt z nas nie lubi być zmuszanym do robienia czegokolwiek. A takich sytuacji przecież nie brakuje w naszym życiu. Musimy się z nimi mierzyć praktycznie każdego dnia, a im bardziej czujemy, że żyjemy pod presją, tym bardziej ucieka z nas nasze wewnętrzne poczucie szczęścia. To właśnie świadomość autonomii osobistej daje nam siły i chęci, by wciąż iść do przodu. Motywuje nas i sprawia, że nasze decyzje nabierają znaczenia i zupełnie nowej jakości. Trwamy w naszych działaniach, gdy czujemy, że pochodzą one z nas samych.

Wyobraźmy sobie sytuację, w której partner, rodzic lub znajomy rozkazuje nam wykonać coś, co i tak mieliśmy zamiar zrobić, np. posprzątać po kolacji lub pójść na zakupy. W takiej sytuacji wielu z nas traci ochotę na działanie, gdy czuje pewnego rodzaju nacisk zewnętrzny. Sprzątanie po kolacji staje się nagle przykrym obowiązkiem, czymś, co robimy wbrew sobie samemu. Takie zjawisko pojawia się praktycznie w każdej dziedzinie życia człowieka. Dlaczego tak wielu z nas nie czerpie satysfakcji ze swojej pracy zawodowej? Dlaczego czujemy się sfrustrowani będąc w związku, w którym co krok musimy ustępować w czymś swojemu partnerowi lub partnerce? Po prostu nie lubimy rezygnować ze swojej wolności. Pragniemy jej od najmłodszych lat. Już dwuletnie dzieci zaczynają się buntować przeciwko poczuciu całkowitej zależności od rodzica. Nawet nasze altruistyczne działania nie wywołują w nas pozytywnych uczuć, gdy zostajemy do nich przymuszeni.

Utrata autonomii osobistej to utrata kontroli nad własnym czasem i nad własnym życiem. Prowadzi do bezradności, a w skrajnych przypadkach do apatii i depresji. Odzyskanie poczucia autonomii może wydawać się trudnym procesem – wymaga podjęcia pewnego wysiłku. To nie tylko sztuka powiedzenia „nie”, przecież nie możemy nagle z dnia na dzień odmawiać wykonywania swoich obowiązków. Szczęśliwy człowiek często kojarzy nam się z kimś, kto jest wolny i niezależny. Autonomiczny. Co to znaczy w praktyce? Tutaj najważniejsze są samodzielne myślenie oraz poczucie odpowiedzialności za wszelkie swoje decyzje. Autonomia osobista opiera się na budowaniu zaufania do samego siebie. To bezustanne uczenie się bycia wolnym. To życie w zgodzie z własną intuicją, życie w zgodzie ze sobą. Wiara, że cokolwiek postanowimy będzie dla nas dobre, bo pochodzące właśnie z nas samych. Pójście na kompromis w związku z ukochaną osobą nie wydaje się przykre, jeśli uświadomimy sobie konsekwencje upierania się przy swoich racjach. Powiedzieć świadomie „tak”, wierząc, że to okaże się najlepsze w skutkach dla nas samych to nie rezygnacja ze swojej wolności. To mądry wybór, jako wynik osobistych wniosków i myśli. Człowiek, gdy myśli samodzielnie, staje się architektem własnego życia. Staje się wolny i niezależny. Staje się po prostu szczęśliwy.